Autor: Marta Drozdek

Jeżeli któregokolwiek z Borgiów pamięta się do dzisiaj, to na pewno będzie to rodzeństwo: Cesare i Lukrecja – dzieci papieża Aleksandra VI. Ich imiona zawsze kojarzą się ze złem: Cesare, morderca, a Lukrecja, trucicielka. Oba te opisy mówią i dużo i mało.

Cesare był najstarszym synem ze związku kardynała, Rodriga Borgii i Vannozzy de Catanei.

W wieku siedmiu lat, Cesare otrzymał tytuł prebenda kapituły katedralnej w Walencji, a krótko potem został dostojnikiem papieskiej kancelarii. W wieku dziewięciu lat Cesare był także rektorem Gandia, przeorem Albar i Játiva i wreszcie skarbnikiem Cartageny. Nominacje te, oczywiście, zostały przyznane pod wpływem jego ojca – Rodriga. Dzięki temu kościelne obiekty znajdujące się w Walencji, pozostały w kontroli rodziny Borgia.

Edukacja Cesara została starannie zaplanowana przez Rodrigo. Wychowywał się w Rzymie aż do 12 roku życia, kształcony był przez prywatnych nauczycieli. Następnie został wysłany do Perugii, na dalsze nauki. Cesare studiował prawo i nauki humanistyczne na tamtejszym uniwersytecie, a następnie udał się na Uniwersytet w Pizie, aby studiować teologię. Pod koniec tych studiów, jego ojciec, wtedy już papież Aleksander VI, mianował go kardynałem.

Cesare miał młodszego brata (drugie dziecko Vannozzy i Rodriga) Giovanniego, który prawdopodobnie został jedną z jego pierwszych ofiar. Pomimo, że Cesare był pierworodnym synem, to właśnie Giovanni był faworyzowany przez ojca. W niektórych źródłach można wyczytać, że powodem takiej sytuacji był fakt, iż Aleksander nie był pewien swojego ojcostwa w stosunku do Cesare. Natomiast nie miał takiej niepewności w stosunku do Giovaniego.

W 1493 roku, po rodzinnym obiedzie u matki Vannozzy i jego starszego brata, Giovanni drugi książę Gandii, zniknął. Po zmierzchu odjechał w stronę papieskiego pałacu w towarzystwie jakiegoś młodzieńca i zamaskowanego nieznajomego mężczyzny. Nigdy już go potem nie widziano żywego. Następnego wieczoru, podczas poszukiwania Giovanniego, napotkano świadka, który widział dwóch mężczyzn wrzucających czyjeś ciało do Tybru. Rzeka została przeszukiwana przez całą noc, ciało znaleziono w południe następnego dnia. Książę wciąż był ubrany w zdobne szaty i miał przy sobie sakiewkę z trzydziestoma dukatami, co świadczyło o tym, że nie był to napad rabunkowy. Miał podcięte gardło a w ciele było wiele ran od noża.

Morderca nigdy nie został odkryty, ale około roku po śmierci Giovanniego, kiedy Cesare porzucił szaty kardynała dla władzy świeckiej, rozeszła się plotka, że to on stał za morderstwem brata. Motywem miała być zazdrość o sukcesy i wyróżnienia, jakie zdobywał Giovanni, a które jemu nie były dane, jako kardynałowi, którym zresztą nie chciał nigdy być.

Niemniej jednak było jasne, że śmierć Giovanniego otworzyła drogę dla Cesara do świeckich godności: otrzymał książęce tytuły, które miał jego młodszy brat. Przekonanie, że Cesare był mordercą jest podtrzymywane przez współczesnych historyków Sanudo i Guicciardiniego, którzy są przekonani, że takie idealne morderstwo mogło być zaplanowane i wykonane tylko przez geniusza intrygi, jakim był Cesare Borgia.

W 1498 roku, Cesare był gotowy do porzucenia świeceń i objęcia godności książęcych. W czasie gdy Cesare był jeszcze kardynałem, Aleksander próbował zaaranżować małżeństwo między nim a Carlottą, córką króla Neapolu. Taki związek miał przynieść Borgiom posag w postaci bogatego miasta Tarento i wzmocnić ich wpływy. W celu przyspieszenia negocjacji Cesare wyrzekł się swych święceń i ku swojej radości został księciem Valentois. Jednak król Neapolu miał inne plany wobec córki i odrzucił ofertę papieża. Alexander szukając nowych sojuszników zawarł pakt z nowym królem Francji, Ludwikiem XII, roszczącym sobie prawa do królestw Mediolanu i Neapolu, które jak twierdził odziedziczył po swoim poprzedniku. Aleksander niechętnie odnosił się do tych roszczeń, jednak wiedząc, że może nie wygrać wolał mieć francuskiego króla za sojusznika. W zamian za unieważnienie małżeństwa, król francuski miał zapewnić Cesare żonę, którą ostatecznie została Charlotte d'Albert, córka księcia Guyenne. Posag był duży, a według listu Cesare do ojca, małżeństwo zostało podczas nocy poślubnej skonsumowane osiem razy.

Cesare, teraz sojusznik króla Francji, stał się wiodącym generałem Ludwika XII, wygrywając dla Francji wiele ważnych bitew

Wrócił do Rzymu w tryumfie w lutym 1500 roku, ciągnąc za sobą zakutą w złote łańcuchy, Caterinę Sforzę, panią podbitych przez niego dwóch miast. Została uwięziona i umarłby w łańcuchach, gdyby nie król francuski, który wstawił się za jej uwolnieniem.

Rok 1500 rozpoczął okres największej dekadencji dla Aleksandra i Cesare. Cesare zabawiał tłumy Rzymian zabijając pięć byków na Placu Świętego Piotra, stając się bohaterem Rzymu. Lojalny kronikarz Borgiów–Burchard opisuje kilka scen rozpusty podczas tych pierwszych miesięcy 1500 roku. Nie tylko było to bezduszne strzelanie do nieuzbrojonych przestępców przez Cesare. Kronikarz opisuje też scenę, w której Alexander, Cesare i Lukrecja obserwowali z rozbawieniem, jak pięćdziesiąt rzymskich nierządnic wraz z pięćdziesięcioma pałacowymi sługami, rywalizowali o nagrody za "najlepszą wydajność" rozdawane przez Aleksandra. Prócz triumfalnego powrotu do Rzymu, do skarbca rodzinnego napływały ogromne sumy uzyskane z nadania stanowisk dziewięciu nowym kardynałom. Mimo to, aspiracje Borgiów nie zostały spełnione. Uznali, że drugi mąż Lukrecji, książę Bisceglie, stracił dla nich polityczne znaczenie - Francja i Hiszpania zjednoczyły się, aby obalić rodzinę Bisceglie w Neapolu. Cesare udusił go, gdy ten leczył rany z wcześniejszego, nieudanego zamachu na jego życie, wykonanego przez popleczników Cesara. Według wszelkiego prawdopodobieństwa Aleksander nie planował morderstwa, jednak samodzielna inicjatywa jego syna pozwoliła mu zorganizować trzecie małżeństwo dla Lukrecji.

Po śmierci Aleksandra w 1503 Cesare uciekł do Hiszpanii, a trochę więcej niż trzy lata po śmierci ojca zginął, walcząc tam jako najemnik.

Po kilku miesiącach małżeństwa spędzonych z Charlotte w 1498 roku, Cesare nigdy więcej, nie zobaczył już ani żony ani ich córki, Louise. Charlotte jednak pozostała wierna pamięci męża. Ona i jej córka wstąpiły do klasztoru i mieszkały tam wiodąc pobożne życie, aż do śmierci Charlotte. Louise w końcu wyszła za maż i miała sześcioro dzieci, dając początek linii żołnierzy rodu Borgiów. Co ciekawe, Cesare służył Niccolo Machiavellemu jako główny przykład działań władców w jego najsłynniejszej książce „Książę”. Kiedy słyszymy przymiotnik "makiaweliczny", jesteśmy zatem jeszcze raz w obecności Cesare Borgia.